Boyun fıtığı, tıpta servikal radikülopati olarak bilinen ve boyun omurlarından çıkan sinir köklerinin baskıya uğraması sonucu ortaya çıkan bir sinir basısı hastalığıdır. Bu durum genellikle kola yayılan ağrı, uyuşma, karıncalanma ve kas gücü kaybıyla kendini gösterir. Gelişen tıbbi teknolojiler sayesinde boyun fıtığı ameliyatı, artık daha güvenli, hızlı ve başarılı sonuçlarla uygulanabilmektedir.
Boyun Fıtığı Nasıl Ortaya Çıkar?
Boyun bölgesinde yer alan omurlar arasındaki diskler, omurgaya hareket esnekliği ve destek sağlayan yapılardır. Yaşla birlikte bu disklerde dejenerasyon, yani yapısal bozulma meydana gelir. Diskin dış kısmı yırtılarak iç çekirdek kısmı dışarı taşarsa, sinir köküne baskı oluşur. Bu tabloya boyun fıtığı denir.
Yapılan epidemiyolojik çalışmalara göre boyun fıtığı, erkeklerde kadınlara göre biraz daha sık görülür ve genellikle 50–55 yaş civarında ortaya çıkar. Sigara kullanımı, hareketsiz yaşam, uzun süre masa başı çalışma, travma ve önceden geçirilmiş bel fıtığı öyküsü riski artıran başlıca faktörlerdir.
Belirtiler ve Tanı Süreci
Boyun fıtığında ağrı genellikle ense, omuz ve kol bölgesine yayılır. Bu ağrı çoğu zaman elektrik çarpması gibi hissedilir. Ayrıca ellerde uyuşma, parmaklarda karıncalanma, kas zayıflığı ve reflekslerde azalma da sık görülür.
Tanı konulurken hasta öyküsü ve fizik muayene büyük önem taşır. Uzman hekim, ağrının yayılımı, kas gücü, refleksler ve duyusal kayıpları değerlendirir. Spurling testi, omuz abdüksiyon manevrası gibi klinik testler tanıda yardımcı olur. Kesin tanı için manyetik rezonans görüntüleme (MR) kullanılır. Ancak MR’da görülen her dejeneratif değişiklik hastalığı göstermez; bu nedenle görüntüleme bulgularının klinik belirtilerle uyumlu olması gerekir.
Tedavi: Cerrahi Olmadan İyileşme Mümkün mü?
Çoğu boyun fıtığı vakası, cerrahiye gerek kalmadan iyileşebilir. Araştırmalara göre, hastaların %75–90’ı ilaç tedavisi ve fizik tedaviyle düzelir. İlk 6–12 haftalık dönemde uygulanan konservatif tedavi, genellikle şu yöntemleri içerir:
- İltihap giderici ilaçlar (NSAID’ler)
- Kısa süreli kas gevşeticiler veya steroidler
- Fizik tedavi ve traksiyon uygulamaları
- Epidural steroid enjeksiyonları (dikkatli seçilmiş vakalarda)
Bu süreçte boyun egzersizleri genellikle ağrı azaldıktan sonra başlanır. Hastaların önemli bir kısmında bu yöntemlerle ağrı geriler ve ameliyata gerek kalmaz.
Boyun Fıtığı Ameliyatı Ne Zaman Gereklidir?
Bazı durumlarda sinir köküne yapılan bası ciddi hale gelir ve ameliyat dışı yöntemler yetersiz kalır. Boyun fıtığı ameliyatı, şu durumlarda düşünülür:
- Şiddetli ve uzun süren ağrı (6 haftadan fazla)
- Kas gücü kaybı veya his bozukluğu
- Omurilik basısı (myelopati) bulguları
- Yürüme veya denge sorunları
Bu belirtiler göz ardı edilmemelidir; çünkü sinir hasarı kalıcı hale gelebilir.
Boyun Fıtığı Ameliyatı Yöntemleri
Cerrahi teknik seçimi, fıtığın yerine, seviyesine ve hastanın genel durumuna göre belirlenir. Günümüzde üç ana yöntem kullanılmaktadır:
- Anterior Servikal Diskektomi ve Füzyon (ACDF)
Boynun ön kısmından yapılan bu ameliyatta, sinire baskı yapan disk çıkarılır ve omurlar birleştirilir. Bu yöntem, uzun yıllardır en başarılı sonuçları veren “altın standart” tedavidir. Ancak, ilerleyen yıllarda komşu disklerde dejenerasyon riski vardır.
- Servikal Disk Protezi (Disk Artroplastisi)
Diskin çıkarıldığı bölgeye, hareketi koruyan yapay bir disk takılır. Bu yöntem sayesinde boyun hareketleri korunur ve füzyon gerektirmez. Genç hastalarda ve tek seviyeli fıtıklarda tercih edilir.
- Posterior Foraminotomi
Boynun arka kısmından yapılan bu işlem, sinir kanalını genişleterek sinir üzerindeki basıyı azaltır. Genellikle yumuşak disk fıtıklarında uygulanır ve kısa iyileşme süresi sunar.
Ameliyat Sonrası Dönem ve Yaşam Kalitesi
Boyun fıtığı ameliyatı sonrası hastalar genellikle birkaç gün içinde taburcu edilir. Ağrı kısa sürede azalır, kol gücü ve duyu fonksiyonları toparlanır. Fizik tedaviyle boyun kaslarının güçlendirilmesi, uzun dönem başarı için önemlidir. Çalışmalar, ameliyat olan hastaların büyük kısmının yaşam kalitesinde belirgin artış yaşadığını göstermektedir.
Doğru Tanı ve Zamanında Müdahale Hayati Önem Taşır
Boyun fıtığı, çoğu zaman konservatif tedaviyle düzelebilen bir hastalıktır; ancak belirgin sinir baskısı durumunda boyun fıtığı ameliyatı, sinir hasarını önleyip kalıcı iyileşme sağlayan güvenli bir yöntemdir. Günümüzde minimal invaziv cerrahi teknikler, düşük risk ve yüksek başarı oranlarıyla hastalara kısa sürede ağrısız bir yaşam sunmaktadır.
Doğru tanı, deneyimli cerrah ve kişiye özel tedavi planı, hem iyileşme sürecini kısaltır hem de uzun vadede sağlıklı bir omurga yapısının korunmasını sağlar.
Bir Cevap Yaz
